หุ้นกู้ชั่วนิรันดร์ รู้ทันก่อนลงทุน [HoonVision x FynnCorp]

Key Highlights:

หุ้นกู้ชั่วนิรันดร์ เป็นหุ้นกู้ที่ไม่มีกำหนดอายุไถ่ถอน ชำระคืนเพียงครั้งเดียวเมื่อเลิกกิจการ ซึ่งมีเงื่อนไขที่แตกต่างจากหุ้นกู้ทั่วไปที่ผู้สนใจลงทุนควรศึกษา

ปัจจุบัน หุ้นกู้ประเภทนี้มีทั้งหมด 18 รุ่น รวมมูลค่าคงค้างในตลาดหุ้นกู้มากกว่า 133,000 ล้านบาท
ในปี 2568 มีผู้ออกเพิ่มอีก 1 ราย คือ SIRI วัตถุประสงค์เพื่อชำระคืนหนี้หุ้นกู้เดิม

ภาพรวม Perpetual Bonds ในไทย

หุ้นกู้ชั่วนิรันดร์ (Perpetual Bond) หรือ หุ้นกู้ด้อยสิทธิที่มีลักษณะคล้ายทุน (Subordinated Perpetual Bond) จะเป็นหุ้นกู้ประเภทที่ไม่มีกำหนดอายุไถ่ถอน ชำระคืนเพียงครั้งเดียวเมื่อเลิกกิจการ แต่ผู้ออกหุ้นกู้มีสิทธิไถ่ถอนก่อนครบกำหนดได้ และยังมีสิทธิที่จะเลื่อนชำระดอกเบี้ยได้อย่างไม่มีเงื่อนไข โดยจะเลื่อนชำระดอกเบี้ยพร้อมสะสมดอกเบี้ยจ่ายไปชำระในวันใดๆก็ได้ ไม่จำกัดระยะเวลาและจำนวนครั้งขึ้นอยู่กับผู้ออกหุ้นกู้

จากข้อมูลของสมาคมตลาดตราสารหนี้ไทย (ThaiBMA) พบว่า มี Perpetual Bond อยู่ในตลาดหุ้นกู้ปัจจุบันจำนวน 18 รุ่น ด้วยมูลค่าคงค้าง (Outstanding Value) รวม 133,379.7 ล้านบาท จากผู้ออกทั้งหมด 13 บริษัท ได้แก่ PTTGC, IVL, CPF, MINT, UOBT, CPF, BGRIM, SPW, SIRI, DUSIT, ANAN, BAFS และ PF ซึ่งในปี 2567 ที่ผ่านมา มีผู้ออกหุ้นกู้ชั่วนิรันดร์จำนวน 3 ราย ได้แก่ IVL BGRIM และ PTTGC ตามลำดับ และในปี 2568 มีผู้ออกเพิ่มอีก 1 ราย คือ SIRI

โดยในปัจจุบัน บริษัทที่จะออกหุ้นกู้ Perpetual จะต้องได้รับการจัดอันดับความน่าเชื่อถือ (Issuer/ Company Rating) อยู่ในระดับที่ลงทุนได้ (Investment Grade) หรือ ตั้งแต่ระดับ AAA จนถึง BBB- รวมถึงความน่าเชื่อถือของตราสาร (Issue Rating) ต้องได้รับการจัดอันดับเช่นกันหากเป็นการเสนอขายต่อผู้ลงทุนรายใหญ่ (HNW) หรือผู้ลงทุนรายย่อย เพื่อให้ผู้ลงทุนมีข้อมูลประกอบในการตัดสินใจ และโดยทั่วไปอันดับความน่าเชื่อถือของหุ้นกู้ perpetual หรือ Issue rating จะต่ำกว่า Company Rating อย่างน้อย 2 อันดับ จากความเสี่ยงที่เป็นหุ้นกู้ด้อยสิทธิและการเลื่อนจ่ายดอกเบี้ยออกไปได้

Current Perpetual Bonds

นอกจากนี้ หากบริษัทผู้ออกหุ้นกู้ประเภทนี้ ถูกปรับลดอันดับเครดิตจนต่ำกว่า Investment Grade จะไม่สามารถออกหุ้นกู้ชั่วนิรันดร์ใหม่มาไถ่ถอนรุ่นเดิมได้ ดังจะเห็นได้จากที่มีผู้ออกบางรายไม่ได้ roll over ต่อ

ข้อสังเกตก่อนลงทุน Perpetual Bond

ระยะเวลาไถ่ถอน หุ้นกู้ชั่วนิรันดร์ไม่มีกำหนดระยะเวลาไถ่ถอนจนกว่าจะเลิกบริษัท จึงทำให้มีลักษณะ “คล้ายทุน” แต่โดยทั่วไป ผู้ออกจะมีสิทธิไถ่ถอนคืนก่อนกำหนด (Call option) เมื่อหุ้นกู้นั้นมีอายุครบ 5 ปี นับจากวันออกหุ้นกู้ หรือภายหลังจากนั้นในวันชำระดอกเบี้ยแต่ละงวด
การนับหนี้เป็นทุน เหตุผลหนึ่งในการออกหุ้นกู้ชั่วนิรันดร์ของบริษัท มาจากหลักเกณฑ์การนับหนี้ที่เกิดจากการออกหุ้นกู้ประเภทนี้เป็นทุนครึ่งหนึ่งตามเกณฑ์ของสถาบันจัดอันดับความน่าเชื่อถือ (Credit Rating Agency) ซึ่งจะส่งผลดีต่อสถานะทางการเงินที่สะท้อนผ่าน อัตราส่วนหนี้สินต่อทุน (Debt to equity: D/E ratio) ที่ต่ำลงได้ โดยแต่ละสถาบันจัดอันดับจะมีเกณฑ์การนับหนี้เป็นทุน (Equity Credit) แตกต่างกัน ซึ่งในไทยจะมี 2 แห่ง ได้แก่ Tris Rating และ Fitch Rating โดยTris Rating จะนับเป็นทุน 5 ปีแรก หลังจากนั้นเป็นหนี้ 100%

ดังนั้น จะเห็นว่า บริษัทผู้ออกในไทยมักจะไถ่ถอน Perpetual bond เมื่อครบกำหนดอายุ 5 ปี เพื่อไม่ให้ระดับหนี้สินสูงเกินไปหรือหลีกเลี่ยงอัตราดอกเบี้ยที่สูง อย่างไรก็ตาม แม้ว่าบริษัทผู้ออกหุ้นกู้ในไทยส่วนใหญ่ จะใช้การจัดอันดับเครดิตจาก Tris แต่นักลงทุนควรศึกษากฎเกณฑ์เพิ่มเติมของสถาบันผู้จัดอันดับเครดิตของผู้ออกนั้นๆ ที่อาจมีเกณฑ์การนับหนี้เป็นทุนแตกต่างออกไป ซึ่งจะทำให้มีระยะไถ่ถอนมากกว่า 5 ปีได้

การเลื่อนจ่ายดอกเบี้ย ผู้ออก Perpetual bond มีสิทธิในการเลื่อนจ่ายดอกเบี้ยได้โดยไม่มีเงื่อนไขแม้จะมีกำไรก็ตาม แต่เมื่อใดก็ตามที่บริษัทไม่จ่ายดอกเบี้ยให้กับผู้ถือหุ้นกู้ประเภทนี้ บริษัทจะไม่สามารถประกาศหรือจ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหลักทรัพย์ได้ ทำให้ในทางปฏิบัติ หากไม่มีความจำเป็น บริษัทจะจ่ายดอกเบี้ยตามที่กำหนดไว้ เพื่อเป็นการรักษาความเชื่อมั่นของนักลงทุน
ความเสี่ยงจากการผิดนัดชำระ ด้วยความที่เป็นหุ้นกู้ที่ไม่มีกำหนดอายุ ทำให้บริษัทไม่ต้องรับผิดชอบในการชำระเงินต้นจนกว่าจะเลิกบริษัท แต่เมื่อถึงตอนนั้น อาจเกิดเหตุการณ์ที่ผู้ออกอาจมีเงินไม่เพียงพอในการไถ่ถอนได้ ส่งผลที่นักลงทุนจะได้รับเงินต้นคืนช้าหรือไม่ครบ
ลำดับการรับชำระหนี้คืน จากการเป็นหุ้นกู้ด้อยสิทธิ (Subordinated bond) ซึ่งหากบริษัทเลิกกิจการหรือล้มละลาย สินทรัพย์ของบริษัทจะถูกขายทอดตลาด เพื่อนำเงินมาชำระคืนหนี้ โดยเจ้าหนี้การค้า เจ้าหนี้ทั่วไป จะได้รับชำระก่อนผู้ถือหุ้นกู้ และผู้ถือหุ้นกู้ไม่ด้อยสิทธิ (Senior bond) จะได้รับชำระหนี้คืนก่อนหุ้นกู้ด้อยสิทธิ ส่งผลให้หุ้นกู้ชั่วนิรันดร์อาจเป็นลำดับสุดท้ายในฐานะเจ้าหนี้ที่จะได้รับชำระเงินคืน

ไม่มีเงื่อนไขการผิดนัดชำระไขว้ (Cross-default) หากผู้ออกหุ้นกู้ชั่วนิรันดร์มีการผิดนัดชำระหนี้อื่น จะไม่นับว่าเป็นเหตุผิดนัดของหุ้นกู้ประเภทนี้
High risks with high returns จากความเสี่ยงที่กล่าวมาข้างต้น รวมถึงการมีสภาพคล่องในตลาดรองต่ำ ส่งผลให้ผู้ออกเสนออัตราดอกเบี้ยของหุ้นกู้ประเภทนี้สูงกว่าตราสารหนี้ทั่วไปเพื่อชดเชยความเสี่ยงของผู้ลงทุน โดยตารางด้านล่างแสดงถึงอัตราคูปองของหุ้นกู้ Perpetual ในปัจจุบัน ซึ่งจะมีอัตราที่สูงกว่าหากเทียบกับหุ้นกู้ปกติที่ออกโดยบริษัทผู้ออกเดียวกัน

Perpetual Bond เสนอขายในปัจจุบัน: SIRI

บริษัทแสนสิริ (SIRI) – พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ โครงการที่อยู่อาศัยประเภทบ้านเดี่ยว บ้านแฝด ทาวน์โฮม และคอนโดมิเนียม ครอบคลุมถึง ธุรกิจบริการอสังหาริมทรัพย์ และอื่นๆ

SIRI ออกหุ้นกู้ระยะยาวมาแล้วทั้งหมด 63 รุ่น มาตั้งแต่ปี 2552 และปัจจุบัน มีแผนเสนอขายหุ้นกู้ด้อยสิทธิที่มีลักษณะคล้ายทุนต่อผู้ลงทุนทั่วไป เปิดให้จองซื้อในระหว่างวันที่ [20] และ [23-25] มิถุนายน 2568 [(รวมถึงวันเสาร์ที่ [21] และวันอาทิตย์ที่ [22] มิถุนายน พ.ศ. 2568 มีวัตถุประสงค์เพื่อชำระคืนหนี้หุ้นกู้เดิม (Roll over) โดยมีอัตราดอกเบี้ยปรับทุก 5 ปี นับจากวันแรกที่บริษัทสามารถใช้สิทธิไถ่ถอนหุ้นกู้ ดังนี้

อัตราดอกเบี้ยตั้งแต่ 1- 5 ปี เท่ากับอัตรา [7.00-7.50%] ต่อปี
อัตราดอกเบี้ยหุ้นกู้ที่มีอายุครบ 5 ปี แล้ว – 25 ปี เท่ากับผลรวมของ (ก) อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลอายุ 5 ปี และ (ข) Initial Credit Spread และ (ค) 0.25% ต่อปี
อัตราดอกเบี้ยหุ้นกู้ที่มีอายุครบ 25 ปี แล้ว – 50 ปีเท่ากับผลรวมของ (ก) อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลอายุ 5 ปี (ข) Initial Credit Spread และ (ค) อัตรา 1.00% ต่อปี
อัตราดอกเบี้ยหุ้นกู้ที่มีอายุครบ 50 ปี แล้วเป็นต้นไป เท่ากับผลรวมของ (ก) อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลอายุ 5 ปี (ข) Initial Credit Spread และ (ค) อัตรา 2.00% ต่อปี